Mémé Rumi

Foto: Google

             Reramané melah pesan ngaénang adan, Putu Rumi, sedeng incepa nyatuang Kartika Panedenging Sari. Putu Rumi lekad. Tiang ngadanin Mémé Rumi. Reramané mula nglah sekeha santhi. Sabilang Saniscara ada dogén anak kemo mlajahang awakné lakar ngalih pajalan ané madan melah. Shastra anggon nuturin awak. Apang bisa milah ané encén beneh, ané encén pelih. Yén suba mautsaha majalan melah lantas nepukin masi gegodan, mirib ento ané madan pailehan karma.

            Uli adan suba katakeh sinah mula demen tekén ané arum-arum, miik, lan nglangenin. Kenehné masi apang setata arum, apang nyidaang ngesiuhang kamiikan tekén anak lén. Misi pangaptin reramané, Mémé Rumi bisa ngrastitiang déwékné apang arum buka pangaptin reramané. Ia masi seleg mlajahang awakné magegitan. Sakancan pupuh, kidung, kakawin masi demenina. Kanti maan jatu karma di tongos masanthiané. Bapa Rucika bani nglemesin. Misi mula dongsok-dongsokanga baan sekeha santhiné. “Juang énggalang I Rumi, nyanan anak lén nyuang. Ia anak ada masi keneha tekén Madé,“ kéto timpalné nongsokang apang énggal mabesikan. Mirib mula jatu karma, énggal matunggalan. Kénkén kadén disubané nglekadang panakné ané nomer dua, sagét gelem uli matulung ngébat. Neked jumah manjus nglantas pules, dadi nglaut pules. Tusing bakat tulung. Gigis palingné Mémé Rumi. Bes mara pesan matulung mébat lantas somahné ngalahin. Sing pracaya lakar énggal buka kéto Sanghyang Kalamretiu nyabut urip somahné.

             Mirib baan pepes maan tutur indik pajalan mati énggal pajalan pangabénan somahné. Mémé Rumi mautsaha apang tusing makelo sebet. “Ané idup mula pamuputné lakar mati,“ kéto ia ngrieng di kenehné.

            Ia gumanti ngrastitiang awakné apang setata miik arum. Tusing awakné dogén astitianga sentanané masi. Ia nglah sentana dadua luh muani. Mirib baan pangrastitin méméné lanus pajalan idup sentanané. Ané pinih keliha magaé di Jakarta, kéto masi panakné ané luh. Makedua pada melah maan tongos magaé. Kanti di Jakarta nyidaang ngaé umah melah. Baan kapahné sentanané maan nepukin mémé, lantas ajakina ka Jakarta. Ditu nongos.

            “Mé, mai ka Jakarta. Dini di Bali Mémé masi tusing ada sentana ané patut ngrunguang. Tiang sinah tusing nyidaang lakar sabilang dina ngrunguang Mémé. Gegaén tiangé liu pesan. Sanja mara teka uli magaé. Buina bisa maan tugas ka durapolo utawi ka duranegara.”

            “Pura Kawitanné kénkénang?”

            “Depang nyamanné I Bapa orahin ngrunguang. Tanah kawitan lan umahé ené adep dogén. Ditu di Jakarta ngoyong. Tiang lakar ngayahin Mémé ajak belin tiangé. Di Jakarta tusing sanget iju makrama désa. Nah, yén seger bayuné, yén gelem nyén lakar ngruang Mémé. Melahan ka Jakarta. Ditu kapah makrama désa. Pragat ngitungang kénkén carané apang énggal maan pipis lan énggal sugih. Yén suba sugih, lamun encén gegaéné lakar pragat.”

            Makeneh-keneh Mémé Rumi. “Saja masi, idéwék suba sayan tua lantas dini di désa nyén lakar sesai ngrunguang.”

            “Kénkén Mé, nyak ka Jakarta?”

            “Lamun Putu lan I Luh suba nyak lakar ngayahin mémé ngujang tusing? Mémé nglah sentana tuah dadua ané lakar ngitungang mémé manian. Lamun kéto lakar morahan masi tekén nyaman bapan Putu-n lan nyaman Luh-é.”

            Mémé Rumi morahan lakar ka Jakarta buina tanah bebagianné makejang suba adepa. Tusing makelo. Tanah adep sinah lakar énggal laku apabuin tanah di Bali marebut nagih meli.

            Buin maniné suba alihanga tiket pesawat tekén sentanané. Majalan lantas kanti ka Jakarta. Ditu Mémé Rumi nongos ajaka tekén sentanané ané dugasé ento enu pada-pada bajang. Uli sukat ento, Mémé Rumi tambis tusing taén ka Bali ngaturang bakti tekén kawitan krana suba nyerahang kawitanné buina yén ka Bali umah ané tongosina ipidan suba madep. Yén tongos pules dong aluh, ada hotél makacakan, sakéwala rasa pulesé tusing patuh. Nongosin umah nyén kadén nglahang?

            Sekel besik panakné ngantén. Pengawit ané muani nyuang anak tusing patuh agamané tekén sentanané. Timpalné ané ajaka magaé bareng-bareng di kantor. Dugas ngawit ngantén nyak lakar marengin agamané né muani, kénkén kadén, sayan makelo sayan tusing pati inget teken agama kawitanné kanti magenti adan suud madan Bali. Paid bangkung anaké nyambat. Méméné suba ngorahin apang tusing magenti agama, tresna ngliput, tusing buin inget tekén awak padidi. Méméné dikénkéné ngeling, “Ratu Bhathara wau titiang éling, dados sapuniki kapanggih. Manahang titiang jaga jati-jati ipun subakti pamuputné sapuniki.”

            Panakné ané nomer dua masi patuh marengin agaman somahné, kapah pesan rungu tekén méméné buin. Pragat ngrunguang awakné tekén munduhang kasugihan.

            “Mé, tiang suba magenti adan lan magenti agama. Jani, tiang tusing ada ané negul buin. Mémé suba tusing nglah panak buin. Yén ipidan saja tiang panak mémé, jani tusing. Krana suba tusing panak mémé buin, mémé tusing buin dadi guru rupakan tiangé. Uli jani, pegat mapanak. Lautang Mémé ngalih tongos padidi. Kija lautang! Tiang tusing buin rungu tekén Mémé. Lakar ngujang ngrunguang Mémé?”

            Nyag tangkahné Mémé Rumi ningeh munyin panakné buka kéto. Sasukat idup tumbén ada bani mamunyi buka kéto. “Mirib ené mula karman meme, Tu. Malah pesan mémé nyerahang tekén panyamaan Bapan Putu-né ngrunguang kawitanné di Bali. Tanah di Bali buina suba telah madep. Pipisné masi Putu ané nelahang. Dong kéné walesan Putu-né tekén Mémé?”

            “Eda liunan munyi Mé. Tiang suba nyambat. Tiang tusing buin panak Mémé. Megedi Mémé uli umahé ené. Kija Mémé nongos lautang.”

            Ngeling sigsigan Mémé Rumi. Ia ngrasa pelih tusing pati rungu tekén kawitan. Ia mrasa ponggora tekén kawitanné. “Ratu Bhathara ampurayang titiang. Titiang sané iwang. Titiang kalangkung pracaya ring panak titiangé. Pamuputné sapuniki panggihin titiang. Titiang nglungsur padem ring Ratu.”

Mémé Rumi nglalu mati. Ping kuda-kuda Mémé Rumi nglalu mati, ping kéto ada anak nulungin.


TAGS :

IBW Widiasa Keniten

Ida Bagus Wayan Widiasa Keniten lahir di Giriya Gelumpang, Karangasem. 20 Januari 1967. Lulus Cum Laude di Prodi Linguistik, S-2 Unud 2012. Tulisan-tulisannya tersebar di berbagai media massa berupa esai, karya sastra maupun kajian bahasa dan sastra baik dalam bahasa Indonesia maupun bahasa Bali. Cerpen-cerpennya pernah memenangkan lomba tingkat Nasional maupun provinsi.

Komentar