Raja Buduh Kadéwan-déwan

Pexels.com

              Bli Rudira suba antes dadi tukang tutur. Lén pesan sebeng ia-né jani, ipidan pukelan, jani bécolné suba ilang mirib baan bratané incepanga gati. Tiang kendel krana Bli Rudira suba magenti laksana ané aptiang tiang neked kanti di kenehné masi magenti, suud gunan raja buduhé ngrubéda. Yén kenehé suba nyidaang ngenduhang, biasané ngenah di laksana. Madak apang saja-saja magenti solahné.

            Lén pesan panganggoné jani, suba mamutih, makejang putih, makalung genitri, cihna anak suci koné. Tusing di baongné dogén magenitri limané masi magelang genitri, kanti bokné masi malehin genitri. Tiang mabani takut nakonin, jejeh pelih. Jani suba mamutih? Apa suba masalin adan kénkén? Saru-saruang tiang dogén. Sagét teka panakné ka umah tiangé apang tiang mulihné. Ené suba ané sing baniin tiang matemu ajak timpal mara suud mlajah. Inget matimpal leket, tekain tiang masi mulihné. Tepuk Ayu Windhu di malun paonné.

            “Negek malu Bli,” alus munyiné Ayu Windhu. “Suksma pesan Bli suba ngatehang Bli Rudira mlajah di pasraman. Jani, nyak dadian munyiné. Galakné masi tunaan. Sasukat tamat mlajah, apisan col tiang tusing taén kena gemelan. Dadian buin abedik. Ipidan sesai tiang pragat majagurin, sagét bunguté, sagét pélénganné magemelin, kéto dogén sesai. Sasukat mlajah kemo dadian buin abedik. Nyak alepan.”

            “Madak ya apang saja buka kéto. Bli masi lega.”

            “Negak malu ditu, bin jebos suud Bli Rudira nglénéng di sanggah mara dadi ajak magendu wirasa. Tiang lakar ngengsebang jukut Bli Rudira malu. Sasukat mlajah ditu, tiang tusing dadi naar sarwa mangkihan. Ené paku lakar engsebang. Aluhan buin abedik. Dadi iritan. Ipidan sépanan meliang bé suba ngopak dogén. Jani aluh tiang Bli. Ada kangkung, kangkung engsebang, ada buah kacang, buah kacang engsebang, ada paya, paya engsebang. Buina tusing dadi misi sera.”

            “Miiiiiiiiiiiih. Nyidaang sesai buka kéto?”

            “Nyidaang. Bli Rudira suba biasa daar engseban dogén. Aluhan tiang. Ngrodokang yéh lantas celempungang. Pragat suba.”

            “Sing ngemedin? Sing meled tekén lawar kuir utawi lawar kambing?”

            “Bisa masi meled, lamun meled, ada bé kambing-kambingan, ada bé siap-siapan, ada bé bébék-bébékan. Dikénkéné rasané dogén anggon. Aluh Bli tiang jani.”

            “Yén kéto sinah suba tegeh paplajahané Bli Rudira.”

            “Saja Bli. Ia ngaku suba pepes mlalai ka planét-planét ané tusing kakeneh baan tiang. Planét-planét ané tegeh-tegeh buina joh-joh.”

            “Man Ayu, taén ajaka ka planété ento?” Tiang meled nawang kénkén jatiné Ayu Windhu.

            “Maan ajakina ka planét ento, kéwala tusing nyak. Nyanan nglantas ditu tiang ngoyong, nyén kaukin tusing ada tawang ditu.”

            “Dueg masi madaya, Ayu Windhu,” kéto tiang ngrieng di keneh.

            “To Bli Ruidra suba suud di sanggah. Kemo malu. Nyanan dini madaar apang taén naar engseban dogén. Apang taén naar ané tusing mamati-mati. Gedé koné dosané yén mamati-mati. Patuh koné atmané, tuah tongos atamané dogén melénan.”

            “Mai Man dini negak.” Bli Rudira ngaukin tiang. Tiang ka balé daja. Ia ngamelahang negak. Tepukin tiang ia ngaba togog. Iseng tiang matakon,”Dija meli togog?”

            “Sing meli. Ené togog gurun bli-né. Ia baktinin tiang jani. Suud maktinin ané lén-lénan. Ia lakar ngatehang tiang maang suargan manian. Nyoman meled maan suargan?”

            Tiang tusing nyautin, ento patuh tekén énggal-énggal nagih mati. Tiang kari demen makrama sinambi ngrastitiang awak, sina kaswécanan saking Bhathara Hyang Guru.

            “Sabilang dina, togogé ené ané baktinin Bli. Ia satmaka jiwa pramanan bli-né. Yén suba maan maktinin ené, jeg galang, liang keneh bli-né, suud buka ané pidan-pidan. Cadiké dadian mamunyi. Kéto luungné maktinin togogé ené. Kija-kija aba bli ené. Nyoman lakar ngalih togog?”

            “Sing Bli. Lakar anggon gena indeng-indeng ngaba togog buka dagang acung dogén.”

            “Apang tenang, degdeg kenehé,” kéto alus munyiné Bli Rudira. Biasané yén pidan tungkasin énggal gati magejulan kenehné.

            “Nyoman suba nawang, bli jani tusing dadi naar sarwa mambekan. Yén manian Nyoman ngejotin lawar eda pesan misi bé. Tusing dadi Bli naar bé jani. Suba biasa, sasukat mapaguruan.”

            “Man apa isinin apang nyak mrasa bé?”

            “Ada. Ené baangina racikan bébéan. Yén ento adonang nyak mrasa bé. Ené ada rasan kambing, ada rasan siap, ada rasan kuir.”

            Tiang makeneh-keneh. Enu masi kaiket ban rasa bé. Sing ké mogbogin awak ené? Tiang nyak dogén ngaba racikan bébéan ane enjuhina. Buin jebosné pesu Ayu Windhu ngabaang tiang nasi, abesik col tusing ada bé. Makejang jukut. Ada ané marajang, ada ané masanten, kéwala tusing misi sera. Tusing baanga tekén guruné.

            “Jani, bli suba sayan degdeg kenehé. Yén suba wanengan bli lakar nyulinggihin. Bli lakar indeng-indeng nuturin kramané ané tondén inget tekén pailehan urip. Pedalem kramané liu ané enu kapetengan.”

            “Emiiiiiiiiiiiiiiiiih.” Tiang makesiab mara dingeh buka kéto sayan negehang dogén jani Bli Rudira. “Ajumné suba ngentah mirib baan mara tamat uli di peguruan.” Tiang ngrieng di keneh.

            “Kénkén rasané?”

            “Mrasa jukut dogén Bli.” Bli Rudira kedék.

            “Mula jukut, mrasa jukut. Tusing buin mrasa lawar kuir.”

            Kanggoang tiang dogén, koné tusing dadi nulak pisuguh. Yén suba liwat kolongan dong ilang.

            “Kéto dogén daar bli jani. Ayu Windhu aluh pesan. Mabanten masi kéto, canang sekar dogén aturang. Bébék maguling, siap mapanggang apabuin céléng guling suba tusing kadadiang. Pragat akétoan dogén. Masi Widhiné tusing taén nagih apa-apa.”

            Sayan tegeh tuturné Bli Rudira, tiang sayan lempuyengan mirib baan tusing karesep. Kénkén kadén lakar itungané Bli Rudira

            “Aluh pesan Bli jani. Barengin mlajah Man apang ajak liu inget tekén awak.”

            Bli Rudira sing inget apa tiang sing inget? “Tiang tusing nyidaang megatang ngaturang bébék maguling, siap mapanggang, di odalanané misi guling. Anggon tiang yadnya Bli.”

            “Ento suba lakar genti Bli jani, apang iritan lan apang aluhan. Caruné lakar gambar dogén manggo. Caru siap putih, gambar siap putih, caru siap selem, gambar siap selem. Yén caru angsa, gambar angsa lakar anggo, caru kuluk blang bungkem, gambar kuluk blang bungkem lakar anggo apang tusing himsa karma. Tusing dadi mamati-mati. Semut, buyung, celedu, temuyukan, lintah dogén bli jejeh ngamatiang kalingké ané ngenah getihné.”

            “Yén ada legu poléng ané ngranayang gelem sing matiang?” Tiang matakon abedik.

            Bli Rudira mapi-mapi sing ningeh krana panakné taén opnama cegut legu poléng.


TAGS :

IBW Widiasa Keniten

Ida Bagus Wayan Widiasa Keniten lahir di Giriya Gelumpang, Karangasem. 20 Januari 1967. Lulus Cum Laude di Prodi Linguistik, S-2 Unud 2012. Tulisan-tulisannya tersebar di berbagai media massa berupa esai, karya sastra maupun kajian bahasa dan sastra baik dalam bahasa Indonesia maupun bahasa Bali. Cerpen-cerpennya pernah memenangkan lomba tingkat Nasional maupun provinsi.

Komentar