RAJA BENGAL MABENAL

Nusa Bali

Timpal tiangé ngelah dogén rerikrikan. Tiang ajakina munduhang buin sekeha drama ané suba bubar uli makelo gati. Suba orahin tiang, “Nyén lakar mabalih drama buka jani? Anak suba sakancan hiburan ada di limané. Meled pilem alih di yutub, meled anak magending alih di yutub. Apa dogén ada jani, suba wadih anaké tekén hiburan.”

Tetujoné dong suba melah lakar nyejerang basa Baliné apang tetep idup di gumi Bali utamané. Sakéwala, nyén lantas lakar mabalih drama masan gumi buka jani? Alih-alihan sayan kéweh. Liu anak suud magaé. Dadi madramaan dogén yén basangé enu suduk? Ping kuda-kuda tiang ngorahin eda buin ngidupang sekeha drama. Ia tetep tusing nyak.

Dugasé ipidan, saja pesan dadi ngon-ngonan yén ia madramaan. Sabilang ada anak ngelah gaé, salegenti ané ngupah. Kanti tambis-tambis pules tusing maan di jumahné. Demené madramaan tusing dadi kuangin. Munyiné dong suba melah, “Tusing pipis ané sanget negul kenehé. Sakéwala maan nundunin keneh anak ané mabalih apang lega. Ento ané demenin. Nyak buin ané mabalih kanti ngeling, ditu suba demen tiangé. Mataksu dramané.”

Baan sesainé buka kéto, tiang nyak dogén nuutang. Apabuin tatujoné mula melah, nindihin basa Bali lan ngawetuang rasa liang tekén krama. Ngalih liang anak kéweh masi, apang nyidaang koné, “Keneh lega dadi ayu.” Tuturné dong suba wayah-wayah dogén. Apa ia nawang isin tuturé ento tusing suba tawang seken.

Madé Rudira adan timpal tiangé nika. Kelihan ia mirib buin duang tibanan, masaih umurné ajak tiang. Dikénkéné Dé Rudira kaukin tiang, sakéwala pepesan Bli Rudira apang nyak satinut ajak umurné. Jejeh pelih apabuin tulah tekén anak kelihan. Rudira marti getih. Getih kawitanné koné ané nrebes di awakné. Getihé ento bélanina gati. Majalan tiang ngalih sekeha ané demen ajak madramaan. Uli dangin rurung malu alih tiang. Tepuk nyak Bli Dharma ané suba masawang putih bokné. Buka adané, tusing taén tepuk gedeg nang apisan. Kanti senggakanga di désan tiangé, “Yén kanti nyidaang nuldulin kenehné Bli Dharma gedeg lakar bayaha.”

Kulukné ngréngkang. Ngénggalang Bli Dharma nyagjagin pesu. lantas ajakina negak di ambén umahné. Mirib krana tiang kapah mlali kema. Patakonne seed. “Ada apa miribné dadi tumbén?”

Papolosan tiang nyambat. Orahang tiang tetujoné.  “Bli nyak buin madramaan?”
“Sinah suba I Rudira ané ngorahin mai?”
“Saja Bli. Suba orahang, tusing ada ané demen tekén drama. Jani, dramané suba tusing laku gati. Masi tusing guguna.”
“Nah apang misi kenehné, Bli nyak dogén. Buin pidan ngawitin mapupul?”
“Rencanané di Redité Manisé.”
“Nah, Bli bareng dogén. Sina nyak luung dadiné buin.”

Alih tiang Bli Jṅana di delod rurung. Patuh buka ané sambat tiang tekén Bli Dharma. Ia sayan kendel mara sambat tiang tetujoné ngukuhang basa Bali lan nglestariang budaya. Prajani ia nyemak keris ané pepes anggona dugasé madramaan ipidan. “Jani, gantiné buin pesu kerisé ené. Uli kudang tiban kapo masimpen kanti telah amah barak.” Bli Jṅana ipidan anak dadi patih agung. Yén ia suba pesu, kabinawa pesan, nyak anut. Rengas, mamunyi bangras kénkén ja buka nemprak anak. Koplokina suba Bli Jṅana tekén ané mabalih. Mirib ento ngranayang ia inget taén kasub koplokin anak mabalih sangkan mara sambatang buka kéto prajani égar. Sakit asam uratné prajani ilang.

Tusing makelo tiang ditu. Alih tiang Bli Wéragia di dauh rurung. Bli Wéragia mula awak-wakané berag. Mapilih gati yén madaar. Pepes mabrata. Koné di jumahné, ada tetamian lontar Aji Brata, ento pepes jalananga. Purnama-Tilem ia mamutih tusing kena sarwa mambekan. Suud mabrata mawali buin buka ané suba-suba ngalih sarwa mambekan. Nganggon wates babratané. Taén jailin tiang. “Lakar nyulinggihin kénkén?”
Kéné pasautné dugasé nika. “Mrucutang ebok aluh. Mrucutang keneh ané kéweh.”

Uli sukat nika, tiang tusing buin bani nyailin. Ia tuah ngrastitiang awakné dogén. Koné apang bisa nuturin awak padidi, satondén nuturin timpal. Patuh buka Bli Jṅana nyak bareng madramaan. Ia tusing sanget kendel, tusing masi sanget sebet. Biasa dogén. Tiang budal uli dauh rurung lantas ka dajan rurung. Alih tiang Bli Éswarya. Sedeng melaha dugasé nika sedekan maca Kidung Tantri tepukin. Nyak sedeng ngawitin. Mara tepukina tiang prajani tuun uli balé dajané. Jagjagina tiang. “Tumbén mai, sinah ada ané mabuat?”
“Saja pesan Bli. Tiang orahina tekén Bli Rudira apang munduhang buin sekeha dramané apang idup koné buin.”
“Mula tusing dadi kuangin madraman I Rudira. Yén tusing nyakang timpal dadi asekeha. Yén nyakang nyén lakar mabalih.”
“Ento suba, Bli. Tusing dadi dupdupang kenehné.”
“Mirib ia enu demen dadi raja di dramané.”
“Tusing suba tawang tiang, Bli. Tiang tuah nyalanang pebesen dogén.”
“Nah, Bli sadia marengin apang misi kenehné I Rudira.”

Tekedang tiang tekén Bli Rudira makejang suba satinut ngidupang dramané. Buka ané suba sambat tiang ba duur Redité Manisé lakar mapupul makelima. Liu pesan satwané pesu mirib baan tumbéné mapupul ngranayang. Bibih tambunang. Tiang dong pragat mendep dogén. Suba sayan tua, kapah-kapahin mamunyi. Pajogjag, apa lakar anggon bantang satwa dramané? Kanti tambis sandikala, tusing pragat-pragat anggon bantang satwa. Tiang nyelag abedik. “Kénkén yén Raja Bengal Mabenal anggon bantang satwa?”

Prajani serdah muané pada. Makelima cumpu tekén bantang satwan dramané. Bli Rudira ngajumang awakné. “Tiang dadi raja. Kadén uli pidan tiang suba dadi raja?”

Bli Dharma, Bli Jṅana, Bli Wéragia, apabuin Bli Éswarya satinut. “Buin telun di Budha Wagéné ngawit madramaan. Jumah tiangé dogén tongos macukang satwa buin,” Bli Rudira ngorahin apang ditu mapupul.

Saja pesan di Budha Wagéné madramaan. Péh anut gati pajalan dramané. Ramé masi ané mabalih. Sayan pesu ajumné Bli Rudira. Bli Rudira dadi raja. Ia kabih baan patih agung, patih anom. Munyiné tusing dadi kuangin, kanti tétéhné pesu, mirib baan tumbéné buin madramaan sangkan buka kéto. Kénkén kadén sagét ada anak ngrieng, ”Tusing nawang anak gelem.” Jeg macelep anaké nika ka kalangané. ”Ené baangina gemelan apang nyak anut tekén murdhané”

 Tiang sépanan nolih sagét anaké nika suba ilang.

 


TAGS :

IBW Widiasa Keniten

Ida Bagus Wayan Widiasa Keniten lahir di Giriya Gelumpang, Karangasem. 20 Januari 1967. Lulus Cum Laude di Prodi Linguistik, S-2 Unud 2012. Tulisan-tulisannya tersebar di berbagai media massa berupa esai, karya sastra maupun kajian bahasa dan sastra baik dalam bahasa Indonesia maupun bahasa Bali. Cerpen-cerpennya pernah memenangkan lomba tingkat Nasional maupun provinsi.

Komentar