Ulungin Bulan

PKYI

Petengé dibi, tumbén pesan sirep tiangé leplep gati buina ujané alah nungkulang, makrisikan ten maan. Entil. Kanti somah tiangé ngaku maan nelektekang, tusing masi enten. Kénkén ja luungné maan engsap buka kéto. Masan jani nyidaang sirep entil suba bagia pesan. Sirep melah mula ngawitin uli melah. Mirib baan satondén tiang nyempang, maan ka sanggah muspa. Biasané kapah muspa, pepesan mabalih ané tusing sandang pabalih, nyatua kangin kauh. Sanggah ané paek tusing bakat baktinin. Bisa masi tiang mablekis di keneh, taén ajakina muspa joh-joh tiang nyidaang. Ané damping tusing makita. Mirib ento ngranayang, makesiab jenenga ilehan getihé. “Tumbén inget muspa tekén kawitan,” kéto mirib ia nuturin tiang uli tengah.

            Mara enten, nyak seger rasané. Biasane magenepan pesu, bangkiang sakit, entug ngrepet, kanti sirahé bisa nirnur. Baan tumbén melah tepukina baan somah tiangé, ia matakon,”Dadi tumbén buka kéto sirepé. Entil gati?”

            Sambat tiang, “Mirib baan satondén nyempang maan ka sanggah muspa.”

            “Kéto anaké mara luung. Tusing tiang lan panaké dogén muspa. Bareng ngrastitiang awak, sing melah dadiné.”

            Mablekis tiang kedék. Prajani somah tiangé pesu tuturné. Buka tamatan dogén, tiang dong demen ngelah somah buka kéto. Bisa nuturin tiang.

            “Ené kopi malu siup.”

            “Dadi tumbén?” kéto tiang matakon-takon di keneh. Apa ya jatiné lakar tagiha? Apa ya lénan nagih pamelin isi paon miribné. Rasana tusing, mara ibi beliang baes selaé kilo. “Dadi tumbén nyeduhang kopi?”

            “Sing dadi nyeduhang kopi kéto?” Somah tiangé gedé munyiné.

            “Sing ja kéto. Bes katumbénan. Biasané anak padidi ngaé kopi.”

            “Yén anak sirep entil, biasané maan ipian melah?”

            “Oooooooo, ené dong ngantiang ipian kéto. Cara demen masang togel dogén. Tuah saja, ngipi ulungin bulan.”

            “Ulungin bulan, Bli.” Somah tiangé nyesed gati.

            “Beneh. Mirib lakar maan apa jenenga.”

            “Bulan apa ya ulung. Man dija nongos dugasné ulung?”

            “Dadi sayan matakon?”

            “Sing apang tawang dogén.”

            “Dini. Di ulun atin bliné. Ditu ulung, takonin bli  I Bulan. Ngujang ditu ulung? Sambilanga ngantih benang ia nyautin.”Dija lantas tiang ulung yén tusing di atin keneh Bliné.”

            “Béh yén kéné-kéné, sinah suba Bli ngelah sesepelan?”

            “Eda cenidra buka kéto. Ipian ento. Apa dogén bisa dadi ipian. Apabuin ané demen matogélan. Lelasan makrosok bisa dadi kodé. Apabuin ipian.”

            Somah tiangé tusing buin nyangetang ipian tiangé. Buina apa lantas bakatanga tekén ngitungang ipian. Ia tusing sumanangsaya tekén pajalan tiangé suba tawanga lakar tusing makeneh soléh-soléh. Suba tawanga inget masemaya dugasé nyuang ipidan, satia kayang kawekas.

            Buka ané suba-suba, tiang nyalanang swagina lan kagunan idupé. Ngoyong di désa adana, apa lénan tekén ngitungin tambah lan carik apang nyidayang mantas makedus di paon. Suud ngopi tiang ka cariké. Uli dulu jemak tiang cariké lantas ka tebén lantas ka samping lantas mragatang ané di tengah buin abedik gati. Ada bulehan tanah ditu buina nyak buka gunung misi majujulan. Tlektekang tiang makelo gati. Dadi soléh tepukin tanahé ené? Di sisiné ilehin yéh magumblengan. Sliwar-sliwer tepukin tiang nyalian cenik-cenik, mirib nyalian timah. Baan demené mabalih gumukanne ento, padalem ngasahang. Depang tiang malu. Yén suba makita ngasahang mara lakar kasahang. Tiang ngamelahang empelanné di dulu apang nyak nlehdeh pajalan yéhé uli dulu. Tiang demen mabalih yéh nlehdeh. Mirib baan geginan lan kagunané ngranayang dadi patani, yéh, carik, tambah, nyarangan, singkal, gau, camok bungut sampi kasugihanné.

            Ada masi ané matakon. “Ngujang dadi enuang ento magegumuk buin anyonyot?”

            “Depang dogén Bli. Tiang enu demen ningalin.”

            Mirib tawanga tiang mula kakéto. Yén suba ada ané demenin, jeg kadepin apang kanti med ningalin. Leleh masi magaé di cariké, lima sakit, awak kenyel, sakéwala kenehé lega. Lega maan ngitungang isin carik. Neked jumah, somahé masi kenyem-kenyem ningalin tiang. Somah tiangé anak polos. Tusing taén tepukin mamunyi keras bangras tekén tiang. Buina apa lantas lakar geréngina, idupé tuah akénéan dogén. Galang menék galang tuun. Ento bakat puponin. Mirib ento ané ngranayang sangkan bisa magalang-galangan. Nuju peteng, bisa masi ia nyatuang pajalan idup. “Bli ngujang dadi kakéné idupé. Ka carik suba, ngayah sadina-dina suba, masi enu galang menék galang tuun?”

            “Jalanin dogén. Mirib mula pailehan karman iragané buka kéné. Suba mautsaha adana masi tetep buka kéné. Ané alih tuah abesik, nyidaang mesikang keneh iragané ané mepah.”

            “Madak ya kaswécanan Bli. Keneh iragané nyak mabesikan kayang kawekas. Apang setata nyak abesik pajalan iragané. Bli ajak tiang apang dadi abesik.”

            Kenyelé kaliwat, tiang ngamaluin ka pasaréan. Kéto masi kaliwat entil, kanti tusing maan makrisikan anang abedik

“Bli baang ja tiang nongos di keneh Bliné ajebos.”

 “Nah.” Bawak tiang masaut baan kiapé kaliwat.

Liu pesan panadianne i bulan, sagét ngarda candra, saget bunter murnama, sagét beneng, tajeg. Kadepang tiang dogén apa ya kenehné. Masi tusing lakar puun utawi gelem baan bulan, bulan sinah tis krana idupné baan i matanai.

Mara bangun. Somah tiangé suba nawang ané ipiang tiang. “Sinah buin teka bulané ento?”

“Dadi tawang Luh?”

“Ipian anak mula kéto ngalih-ngalihin. Yén suba tawanga entil sirepé, sinah buin teka. Eda ento buin keneh-kenehanga. Sinah tusing buin teka.”

“Nah, Luh. Buina lakar ngujang ngenehang bulan.” Buka ané suba-suba, tiang ka cariké. Jani, uli tebén ka dulu. Sulukang tiang masi pajalan yéhé apang tusing gedé gati. Aba tiang ka cakangané. Suud kéto, ka tengah nglantas ka dulu, lantas bengong. Gegumuk ané dugasé niki tusing buin ngenah. Suba asah. “Mirib ujané bales ngasahang gegumuké ibi,” kéto tiang ngrieng di keneh.

Leleh masi ngitungin carik tuah ya tusing sanget linggah, ada petang dasa lima are. Ento kadabdabang. Angin di cariké ngasirsir, nyempang tiang di kubuné, pinekanné luung munyiné ba duur. Mara nyrepjep sagét buin teka I Bulan, “Bli yén di cariké buka kené, yéhné ngembeng sinah lakar aluh bli ningalin bulan. Sinah kajegégan tiangé ngenah. Juang ja tiang jani Bli. Nah ja Bli pawasang tiang, ajebos dogén.”

Tiang masrantaban, kipak-kingel. Suryané suba soyor kauh. Dadi di cariké ngipiang bulan? Buina nagih juang.


TAGS :

IBW Widiasa Keniten

Ida Bagus Wayan Widiasa Keniten lahir di Giriya Gelumpang, Karangasem. 20 Januari 1967. Lulus Cum Laude di Prodi Linguistik, S-2 Unud 2012. Tulisan-tulisannya tersebar di berbagai media massa berupa esai, karya sastra maupun kajian bahasa dan sastra baik dalam bahasa Indonesia maupun bahasa Bali. Cerpen-cerpennya pernah memenangkan lomba tingkat Nasional maupun provinsi.

Komentar