Bulan di Duur Pamedal Agungė

harapanrakyat.com

Purnama Kadasanė sayan maakang dogėn tekanė. Purnama anė pinih kedasa. Kedas gumi kedas keneh ento anė apti-aptianga tekėn Luh Tantri. Ia mula demen ngisinin keneh baan mabakti. Ulian mabakti rasaanga degdeg kenehnė. Ipidan anak taėn paling kanti sabilang anak ngaku dueg jagjagina tusing masi nyak enteg. Lantas ia masemaya lakar mautsaha mabakti sabilang Purnama. Purnama Kasa ia maturan nganginang, Purnama Karo, ia maturan kelod ka pasihė. Purnamma Katiga ia maturan menang kauh. Purnama Kapat menang Kaja. Purnama Kalima, Kenem, Kapitu, Kaulu, Kasanga ka panyirang, lantas jani Kadasa.

            “Beli mai ja maturan ka Pamedal Agung?” Luh Tantri busan-busan ngajakin somahnė.  Somahė kapah gati nyak maturan. Sakėwala, yėn ada ngajakin magecel utawi mabranangan, anėh kopingnė ningeh suba majalan. Misi gending-gending nyen ia. Sėpanan ningalin suba ilang. Krepė lan siap sangkurnė suba elus-elusa.

Sabilang ajakina, jeg aluh anggona nyautin. “Beli suba di keneh maturan. Ngujang kemo? Bagus Diarsa dogėn dadi babotoh nyidaang matemu ajak Bhathara Siwa.”

“Bėh Beli bes liunan munyi. Iraga bes suba makelo adana nongos di Klungkung mantas ngaturang canang sekar dogėn tusing nyak. Suba liu maan kauripan di Klungkung di kapahė ngaturang suksma tekėn Suungė.”

“Panakė dogėn ajak.”

“Lamun kėto, depang suba tiang padidian majalan.”

Kedėk Bapa Tantra. “Yėn lakar maturan tusing dadi kenehė grimutan. Melahang ngaba keneh, ngrastiti Widhi adana. Degdegang isin kenehė.”

“Tutur dogėn. Buka nawang isin lontar awak buta urugan mapi-mapi. Awak mantas bisa magecel. Mapi-mapi nawang. Gigisin jebuh, Beli.” Luh Tantri suba nawang yėn suba kėto munyin somahnė nyiriang lakar nyak marengin. Tingalina somahnė nyemak anduk lakar mandus. Dabdabanga pajatinė. Sok kasinė anė belina di peken Klungkung angona wadah, daksina, peras, tipat kėlanan, rayunan putih kuning lan segehan sayagaanga.

Lega pesan Luh Tantri sasukat ngajakin maturan tumbėn nyak majalan somahnė. Bapa Tantra mula kapah pesan lakar nyak mabakti. Buka anė pepes sambata. Di keneh dogėn mabakti lan malaksana melah ento konė anė utama. Jani, nyak ajakina maturan gigis demenė Luh Tantri. Jemakanga kamben, saput, lan baju putih somahnė apang ėnggalan majalan. Inget tekėn sanjanė suba sayan nekain. Buin jebos dogėn lakar nyaluk sandikala. Saja pesan neked di Pamedal Agung suba sandikala. Saru mua anakė nyambat. Konė liu ancangannė medal yėn sandikala. Peteng gelah unėn-unėn peteng, lemah gelah i manusa. Pada-pada ngelah tongos. Yėn nyak nganutin tongosnė, sinah melah lan pajalannė lanus.

Pamedal Agungė sayan nujuhang kawibaannė. Ada masi anak cerik-cerik maplalian a besik dadua. Mirib ngantiang reramanė anė enu mablanja. I sesapi nglinder lega maan nepukin Pamedal Agungė enu kukuh. Sagėt ia nyander saget macruit. Ada masi kedis dara dingeh ngimbang masruit gronongnė lakar ngalih umahnė. Batu batanė anė suba kudang masa matėja buka nyambatang suba makelo ngayah ngukuhin gumi.

Lampu tamannė ngendih ngencorot nempuh pajeng kembar di ajeng Pamedal Agungė. Korinė tetep mauneban buka dwara sepi. “Tuah keneh subakti mungkah unebanė,” Luh Tantri ngrimik sambilanga ngaturang pejatinė. Kenehnė bagia krana apti-aptianė misi. Somahnė nyak mabakti buina inget suba makelo nongos di Semarapura apang maan ja mantas ngaturang canang. “Dija, lugra Ida Dewa Agung Jambė jani malinggih? Kėnė melah Pamedal Agungė kėnkėn ja luung gumi Semarapuranė ipidan? I Welanda ngranayang benyah Purinė. Sajan penjajah. Apa kadėn aliha ka Semarapura? Cengkėh tusing ada. Mantas ngelah budaya Bali dogėn. Masi kajajah. Sing nawang sikut I Welanda. Yėn enu buka ipidan gigis ja melahnė gumi Semarapuranė. Ada wangunan Puri bakat tepuk. Swėca masi Bhathara-Bhathari enu ada Pamedal Agung. Yėn tusing, kėnkėn kadėn. Apa lakar tuturan tekėn panakė manian?”

“Suba Luh katurang?”

“Suba.” Luh Tantri negak di sampingnė. Dupanė miik nyuhjuh ambaranė nunggalang idep ring Sang Mraga Suung. Pragat ngaturang bakti lantas nglungsur wangsuhpada, Luh Tantri negak sambilanga mabalih bulan, “Beli..............!”

Apa Luh?”

“To tingalin! Dadi bulannė di duur Pamedalė?’

Bapa Tantra makeneh-keneh. “Sinah  enė suba tengah lemeng. Bulan tajeg beneng di duur Pamedal Agungė. Dadi alah kadaut kenehė masi. Sing tawang saget suba das lemeng. Antes suung guminė. Mai ja Luh mulih!”

Luh Tantri kenyem-kenyem. “Endėn malu. Baang tiang mabalih bulan dini. Tumbėn tė Beli ajak tiang maturan. Mani masi tusing sanget ada gaė.” Kenehnė mabesikan. Patung anė nyaga Pamedalė buka nombaang awaknė mulih. “Dini ja malu. Masi kapah-kapah ka Pemedal Agung. Nyanan ajaka malali.”

“Inggih,” kėto kenehe nyautin. Luh Tantri alah kedenga tekėn Nini Bulan anė sedek ngantih. Benangnė mrasa gisina. Tuutina kija ja pajalan benangnė. Lantas negehang lantas marawat-rawat Semarapuranė. Tepukina para serdadunė mabėla pati. Pajulempang ngetohin gumi. Ia gideg-gided nekepin mua ningalin liu para satrianė ngagem keris. Matumpuk mayitnė buka nyambatang. “Kanti kėnė tiang nyutindihin gumi. Mėlanin gumi.” Luh Tantri ngeling.  Ia inget suba tua buka kėnė tusing taėn mapitulung tekėn Semarapuranė pragat ngalih pangupa jiwa inceganga.

“Ajaka kemo!”

“Ring dija?”

“Dituuuuuuuuuuuuu! Apang tawang Semarapuranė dugasė ipidan.” Luh Tantri nuutang kenehnė. Ia ajaka klincak-klincak di Puri Semarapura. Para raja lan ratu sedeng maguneman. Tepukina mamaca lontar. Ada anė ngrupak. Sabilang anak teka ngaturang kakawiannė. Ada masi anė sedeng malajah makakawin. Ada makidung, ada ngigel. Makejang ento tingalina tekėn Luh Tantri.  Ia ngepil di bucu. Jejeh. “Mai menėkan!” Luh Tantri kipek-kipek. “Mai dini laku ngujang ditu di bucu.”

“Titiang Ratu.”

“Beneh. Nyėn buin.”

Awaknė ngejer krana mrasa tusing taėn nepukin tongos buka kėto.


TAGS :

IBW Widiasa Keniten

Ida Bagus Wayan Widiasa Keniten lahir di Giriya Gelumpang, Karangasem. 20 Januari 1967. Lulus Cum Laude di Prodi Linguistik, S-2 Unud 2012. Tulisan-tulisannya tersebar di berbagai media massa berupa esai, karya sastra maupun kajian bahasa dan sastra baik dalam bahasa Indonesia maupun bahasa Bali. Cerpen-cerpennya pernah memenangkan lomba tingkat Nasional maupun provinsi.

Komentar